Sindirim Sistemi Problemi Kabusunuz Olmasın!
KABIZLIK PROBLEMİ
Kabızlık şikayeti günümüzde oldukça sık rastladığımız bir sindirim sistemi sistemi problemidir. Bağırsak hareketlerinde zorluk, dışkılama sırasında ağrılı geçiş, ve tuvalete çıkışın uzun süre olmaması durumu olarak özetlenebilir. Dışkılama sayısının belli bir oranı olmamakla birlikte kişiye göre değişmektedir. Kabızlık şikayeti akut ve kronik olarak ikiye ayrılabilinir. Kronik bir kabızlık genel olarak 6 aydan fazla sürdüğü düşünülen uzun bir süre içinde gelişirken, akut bir kabızlık oldukça hızlı bir şekilde, birkaç saat veya gün içinde ortaya çıkar. Akut kabızlık kısa süreli olurken kronik kabızlıkta kişi uzun süredir bu durumdan muzdariptir. Peki kabızlık şikayetinin sebepleri neler olabilir, neler yapılmalı ve nasıl beslenilmelidir?
Sebepleri şöyle sıralamak mümkündür:
- Hareketsizlik
- Psikolojik nedenler (stres vb)
- Lif bakımından fakir beslenme, tek yönlü beslenme
- Su tüketiminin az olması
- Fiziksel / organik sebepler (ör. pelvik tabandaki değişiklikler, hemoroidler, bağırsaktaki değişiklikler, makat bölgesinde görülen deri çatlakları, bağırsak sisteminde daralma, vs.)
- Metabolizma/hormonal denge üzerindeki olumsuz etkiler (ör. hipotiroidi, diyabet, gebelik)
- İlaçlara bağlı olumsuz etkiler (ör. mide yanmasına karşı kullanılan kalsiyum ve alüminyum içerikli preparatlar , antidepresanlar, diürtikerler, yüksek tansiyon ilaçları, güçlü ağrı kesiciler veya öksürük ilacı kodein vs.)
- Bağırsak hareketliliğinin nörolojik sebeplere (ör. Multiple Skleroz, Diabetes mellitus, Parkinson hastalığı, vs.) bağlı olarak azalması
- Elektrolit dengesindeki bozukluklar (ör. potasyum eksikliği, genellikle aşırı müshil kullanımında görülür)
Tedavisi İçin Yaşamsal Öneriler:
- Beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi: Taze ve mevsimine uygun sebze- meyve tüketimi;
yer elması, brokoli, keten tohumu, kabak, bamya, badem, enginar, kuru bakliyatlar, tam tahıllı ekmek, bulgur, kuru meyveler( hurma, kuru erik, kuru kayısı vb.) gibi lif bakımından zengin gıdalar dışkının şişmesini sağlar ve bağırsak aktivitesini destekler. En iyisi lifli gıdaların miktarını yavaş yavaş artırmaktır, çünkü bağırsaklar duruma uyum sağlayana kadar başlarda ek şikayetler (şişkinlik, karın ağrısı, doluluk hissi) görülebilir. Fındık, badem, ceviz , zeytin gibi faydalı yağlar içeren gıdaların tüketilmesi bağırsak sağlığı açısından oldukça önemlidir.
- Su İçme Alışkanlığının kazanılması :Her öğünden önce bir bardak su içmek bağırsağı uyarır. Özellikle etkili: Sabahları aç karnına bir bardak hafif ılık su içmek.
- Daha fazla hareket: Yürüyüş, koşu, asansör kullanmamak, yüzme vb. spor ve fiziksel aktiviteler bağırsak hareketlerini hızlandırır.
- Dışkılama egzersizi: Dışkılama isteğini ertelememek bu noktada oldukça önemli. Bağırsağı düzenli olarak tuvalete çıkmaya alıştırın.
- Kalın bağırsak masajı ve tamamlayıcı tedaviler: Kalın bağırsak boyunca saat yönünde yapılan bir karın masajı bağırsakları uyarır, bu işlemin günde beş dakika boyunca yapılması faydalı olacaktir. Tamamlayıcı olarak nefes egzersizleri, yoga, pilates, karın bölgesinin ve pelvik tabanın güçlendirilmesi, bacak, kalça ve bel omurgası kaslarının güçlendirilmesi kabızlık tedavisinde oldukça etkindir.
- Probiyotikler: Probiyotik bakteriler besinlerin vücudumuzda parçalanmasını ve kullanılabilmesini sağladıkları için bağırsağımızda faydalı bakteriler olan probiyotiklerin bulunmasına ihtiyacımız vardır. Bağırsağımızdaki bakteri florası zayıfladığında veya zarar gördüğünde fermantasyon ve çürüme süreçleri başlar ve bunlar bağırsak aktivitesini olumsuz etkileyebilir. Her gün 1 su bardağı kefir veya probiyotik- ev yapımı yoğurt tüketmeyi alışkanlık haline getirin. Hatta mümkünse kefiri evde kendiniz mayalayın. Doğal probiyotik kaynağı olan ev turşusu tüketin.
- Keten tohumu, karnıyarık otu tohumu gibi lifler su ile dolgunlaşan ve şişen maddelerdir; bunlar yemek püresinin hacmini artırır, bağırsak duvarı esner ve bağırsak hareketleri uyarılır. Bunlarla birlikte yeterince su tüketimi kesinlikle gereklidir.
- Hazır gıdalar, beyaz unlu mamüller, tatlı atıştırmalıklar, hayvansal yağlar, siyah çay ve kakao tüketmekten kaçınılmalıdır.